*4 Glasscheiben (1967) - Gerhard Richter*

Leven voor kunst… niet leven met kunst…

De tentoonstelling ‘It is… it isn’t…’, een eerbetoon aan Anton Herbert (1938 - 2021), presenteert sleutelwerken uit de Collectie van Anton en Annick Herbert. De kunstverzameling werd gestart in 1973 met de aankoop van tekeningen van Sol LeWitt en de installatie ‘64 Lead Square’ (1969) van Carl Andre. Hiermee werd de toon gezet voor de Collectie die zich focust op internationale avant-garde van 1968 t.e.m. 1989. De verzameling is sinds de jaren ‘80 ondergebracht in een voormalig fabriekspand aan de Raas Van Gaverestraat in Gent. Over de vier niveaus van het gebouw heen zijn de kunstwerken opgesteld in private expositiezalen. De Herberts woonden in het pand maar kozen bewust om de kunstzalen strikt af te scheiden van hun leefruimtes. Recent werd met ‘It is… it isn’t…’ het fabriekspand voor het eerst opengesteld voor publiek - de expositie is echter enkel gegidst toegankelijk. De Collectie werd afgerond in 2005 en sindsdien enkel aangevuld met ondersteunend gedrukt materiaal.

De toewijding van het koppel voor hun verzameling is merkbaar bij een bezoek aan de expositie. De installaties zijn bedachtzaam en bij voorkeur samen met de kunstenaar opgesteld. Zo heeft de in situ installatie ‘Slate Circle’ (1979) van Richard Long een eigen vertrek. Stenen uit Welsch zijn gepositioneerd in een cirkel waarbij ze elkaar net niet raken. Het werk ‘4 Glasscheiben’ (1967) van Gerhard Richter is middenin een zaal geplaatst. De glaspanelen zijn geklemd tussen de vloer en plafond. Elk paneel is onder een andere hoek gekanteld waardoor het werk op vele manieren bekeken kan worden zonder het ideale standpunt te vinden. Richters meer gekende, systematische benadering van schilderkunst is te zien met ‘1024 Farben in 4 Permutationen’ (1973). Dit monumentaal werk deelt een ruimte met ‘Apoteosi di Omero’ (1971) van Giulio Paolini. Dertig muziekstandaarden waarbij een foto de plaats van de partituur inneemt, zijn opgesteld zoals een symfonieorkest. Vanop de bovenverdieping kijk je naar dit werk zoals vanuit een balkonplaats in een theater.

Zes variaties van ‘Incomplete Open Cube’ (1973-1974) van Sol Lewitt staan samen in één zaal. De volledige reeks uit 122 mogelijke variaties op een onvolledige open kubus is de belichaming van Conceptual Art, ‘The idea becomes a machine that makes the art’ zoals LeWitt het zelf stelt. Een installatie met dertien gasflessen, ‘Fuochi’ (1971) van Jannis Kounellis toont een fundamenteel werk van Arte Povera. Het gebruik van eenvoudige materialen zoals glasflessen, plastic of textiel schudde de toenmalige kunstwereld door elkaar. Werken van andere pioniers van deze kunststroming zoals Mario Merz, Luciano Fabro en Giovanni Anselmo zijn ook opgenomen in de expositie.

Verder worden werken van de tweede generatie avant-garde kunstenaars getoond. Drie architectonische modellen van Thomas Schütte zijn te zien waarmee hij architectuur een plaats geeft in de kunstwereld. De maquettes geïnspireerd door klassieke beeldhouwkunst omvatten steeds een twist door te spelen met lengte- en breedteverhoudingen. Een stoel uit blauw Muranoglas opgehangen aan een verder lege kapstok leest als een visitekaartje voor Jan Vercruysse zijn werken. De compositie is bevreemdend door de associatie met de functionaliteit van beide objecten. Vercruysse benadrukt met zijn reeks ‘Tombeaux’, waar dit werk deel van uitmaakt, de aanwezigheid van het afwezige. De nagebouwde piano uit gips en hout, M9 uit de pianoreeks M, onderstreept ook onze verwachtingen. Het object wordt gelinkt aan het muziekinstrument. Er wordt verwacht dat het geluid kan produceren maar het is nu stil. Het object is dan ook geen piano, enkel de vorm wekt deze associatie op.

De expositietitel is ontleend aan het gelijknamige kunstenaarsboek van Robert Barry. Het eerste deel van het boek is bevestigend (‘het is…’) terwijl de laatste helft ontkennend (‘het is niet…’) is. Ook een kunstcollectie heeft deze dualiteit: ze wordt niet enkel bepaald door wat ze is, maar ook door wat ze niet is. Deze expositie maakt duidelijk dat de Herberts excellente keuzes wisten te maken voor hun Collectie. ‘It is… it isn’t…’ is een mooie kans om kennis te maken met de werken en de zorgvuldigheid waarmee ze met hun kunstcollectie omgingen.

‘It is… it isn’t…’ presenteert werken van Carl Andre, Giovanni Anselmo, Art & Language, Robert Barry, Marcel Broodthaers, stanley brouwn, Daniel Buren, Jean-Marc Bustamante, André Cadere, Jan Dibbets, Luciano Fabro, Gilbert & George, Donald Judd, On Kawara, Harald Klingelhöller, Jannis Kounellis, Joseph Kosuth, Sol LeWitt, Richard Long, Mario Merz, Reinhard Mucha, Bruce Nauman, Giulio Paolini, Gerhard Richter, Robert Ryman, Thomas Schütte, Niele Toroni, Jan Vercruysse, Didier Vermeiren en Ian Wilson.